จีนจะควบคุมการส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าบริสุทธิ์ โดยหวังยกระดับคุณภาพรถยนต์ส่งออกและหลีกเลี่ยงสงครามราคา

【PCauto】รัฐบาลจีนเพิ่งออกประกาศว่า ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2026 จะมีการจัดการใบอนุญาตส่งออกสำหรับรถยนต์ไฟฟ้าบริสุทธิ์ (BEV)

นโยบายนี้ครอบคลุมหมวดหมู่หลักของการส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าของจีน ในช่วงเดือนมกราคมถึงสิงหาคมปี 2025 รถยนต์ประเภทนี้คิดเป็นเกือบครึ่งหนึ่งของยอดส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าทั้งหมด (ประมาณ 990,000 คัน)

การควบคุมการส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าบริสุทธิ์ของรัฐบาลจีนหมายความว่าการส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าของจีนจะเปลี่ยนจากการเติบโตแบบไม่มีการควบคุมไปสู่การพัฒนาอย่างมีระเบียบ

วัตถุประสงค์ของนโยบายใหม่คือการแก้ไขช่องว่างด้านการกำกับดูแลการส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าบริสุทธิ์

ก่อนหน้านี้ การส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าบริสุทธิ์ยังไม่ได้รับการจัดการอย่างเฉพาะเจาะจง ซึ่งทำให้เกิดปัญหาต่าง ๆ

บางบริษัทปลอมแปลงรถยนต์มือสอง "0 กิโลเมตร" ที่มีการจดทะเบียนแล้วเป็นรถยนต์ใหม่เพื่อการส่งออก ซึ่งหลีกเลี่ยงภาษีตามปกติและทำให้มูลค่าคงเหลือของรถยนต์ไฟฟ้าของจีนลดลง (ในปี 2024 มูลค่าคงเหลือของรถยนต์ไฟฟ้าจีนอยู่ที่ 48.5% และลดลงอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ปี 2025 เป็นต้นมา)

นอกจากนี้ ยังมีบริษัทบางแห่งที่ลดราคาลงอย่างรุนแรงเพื่อแย่งตลาด แม้ต้องขาดทุน และมีการสร้างรูปแบบกำไรจากการค้านำเข้ากลับภายในประเทศ ซึ่งทำให้ตลาดทั้งในและต่างประเทศเกิดความปั่นป่วน

นอกจากนี้ยังมีบางบริษัทที่ลดต้นทุนด้วยการใช้วัสดุและกระบวนการผลิตที่ด้อยคุณภาพ ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านความปลอดภัยของแบตเตอรี่ในตลาดต่างประเทศ และประสิทธิภาพของรถทั้งคันไม่เป็นไปตามมาตรฐาน

จีนกำหนดข้อจำกัดสามข้อในการส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าบริสุทธิ์

ข้อแรกคือข้อจำกัดด้านตัวตน อนุญาตสำหรับบริษัทผู้ผลิตรถยนต์และบริษัทตัวแทนจำหน่ายที่ได้รับอนุญาตเท่านั้นที่สามารถขอใบอนุญาต และสามารถส่งออกได้เฉพาะผลิตภัณฑ์แบรนด์ของตนเองเท่านั้น เพื่อป้องกันการส่งออกแบบติดแบรนด์หรือไม่ได้รับอนุญาตโดยเด็ดขาด

ข้อที่สองคือข้อกำหนดเกี่ยวกับคุณสมบัติ บริษัทจะต้องอยู่ในประกาศรายชื่อของกระทรวงอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ (MIIT) และต้องถือใบรับรอง 3C ที่ยังมีผลบังคับใช้ นอกจากนี้ยังต้องมีความสามารถด้านบริการในต่างประเทศที่สอดคล้องกับขนาดการส่งออก โดยแบ่งบริษัทออกเป็นห้ากลุ่มตามจำนวนจุดบริการซ่อมในต่างประเทศและปริมาณการส่งออกต่อปี กลุ่มที่ 1 จะต้องมีจุดบริการซ่อมอย่างน้อย 50 แห่งในต่างประเทศ และปริมาณการส่งออกต่อปีไม่น้อยกว่า 10,000 คัน ส่วนกลุ่มที่ 2 ถึงกลุ่มที่ 5 จำนวนจุดบริการและปริมาณการส่งออกจะลดลงตามลำดับ

สุดท้ายคือกระบวนการที่เป็นระเบียบ บริษัทจะต้องส่งข้อมูลจุดบริการในต่างประเทศ รุ่นรถส่งออก ฯลฯ ผ่านระบบออนไลน์ของกระทรวงพาณิชย์ หลังจากการตรวจสอบจากหน่วยงานพาณิชย์ระดับจังหวัดและการอนุมัติจากกระทรวงพาณิชย์ บริษัทจึงสามารถดำเนินการส่งออกได้โดยใช้ใบอนุญาตส่งออก

การเติบโตอย่างรวดเร็วของอุตสาหกรรมรถยนต์ไฟฟ้าของจีนมาพร้อมกับการแข่งขันภายในที่รุนแรง

ในช่วงเดือนมกราคมถึงสิงหาคม ปี 2025 การส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าของจีนอยู่ที่ 2.02 ล้านคัน เพิ่มขึ้น 51% เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อนหน้า แต่บางบริษัทเพื่อให้ได้ยอดขาย ไม่ลังเลที่จะเสียสละคุณภาพและแบรนด์ ส่งผลให้ฉลากราคาถูกและคุณภาพต่ำยิ่งติดแน่นขึ้นทุกที

อีกด้านหนึ่ง สภาพแวดล้อมการค้าระหว่างประเทศที่ย่ำแย่ ผลักดันให้จีนต้องปรับปรุงมาตรฐานการส่งออก สหภาพยุโรปจะเริ่มการตรวจสอบการทุ่มตลาดรถยนต์ไฟฟ้าจีนในเดือนพฤษภาคม 2025 โดยผลการตัดสินเบื้องต้นคาดว่าจะประกาศในเดือนธันวาคม 2025 โดยอัตราภาษีอาจสูงถึง 17%-38%

กฎหมาย “Inflation Reduction Act” ของสหรัฐฯ กำหนดให้รถยนต์ไฟฟ้าต้องใช้วัสดุแบตเตอรี่จากสหรัฐฯ หรือประเทศคู่ค้าของสหรัฐฯ ซึ่งเป็นการจำกัดการวางแผนซัพพลายเชนของผู้ผลิตรถยนต์จีนในสหรัฐฯ

ที่สำคัญยิ่งกว่านั้น คือบทเรียนของอุตสาหกรรมรถจักรยานยนต์จีน ย้อนกลับไปในทศวรรษ 1990 รถจักรยานยนต์จีนใช้กลยุทธ์ราคาถูกรุกตลาดเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่เนื่องจากขาดมาตรฐานคุณภาพและระบบบริการที่เป็นเอกภาพ สุดท้ายก็ถูกแบรนด์ญี่ปุ่นเบียดแย่งตลาดจนส่วนแบ่งลดลงจากจุดสูงสุดกว่า 70% เหลือน้อยกว่า 10% และภาพลักษณ์สินค้า “ราคาถูกคุณภาพต่ำ” ยังคงติดตัวมาจนถึงทุกวันนี้

วัตถุประสงค์ของนโยบายใหม่นี้คือเพื่อหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาดในอดีต รัฐบาลจีนมุ่งที่จะกำจัดบริษัทที่แข่งขันด้วยราคาถูกและคุณภาพต่ำ

ในด้านต่างประเทศ จีนต้องการแสดงให้สังคมโลกเห็นว่า รถยนต์ไฟฟ้าของจีนนั้นไม่ได้ชนะด้วยการทุ่มตลาด แต่ด้วยการยืนหยัดในเรื่องความสอดคล้องตามกฎระเบียบและคุณภาพ

นโยบายใหม่จะช่วยให้บริษัทรถยนต์จีนหลุดพ้นจากสงครามราคา

สำหรับ BYD  Chery  NIO และบริษัทอื่นๆ ที่มีเครือข่ายการบริการในต่างประเทศและการผลิตในพื้นที่อยู่แล้ว พวกเขาจะใช้โอกาสนี้เพื่อขยายส่วนแบ่งตลาดต่อไป

เช่น BYD ที่ได้สร้างโรงงานผลิตรถยนต์นั่งในฮังการี (วางแผนเปิดดำเนินการปลายปี 2025) และปรับปรุงมาตรฐานความปลอดภัยในตลาดญี่ปุ่น นโยบายใหม่จะช่วยให้เข้าถึงตลาดระดับสูงในต่างประเทศได้อย่างราบรื่นยิ่งขึ้น

Chery กำลังสร้างโรงงานในสเปน การผลิตในพื้นที่จะช่วยหลีกเลี่ยงภาษีศุลกากรของสหภาพยุโรป ส่วน NIO ได้ปรับโครงสร้างตัวถังของรุ่น ET7 เพื่อผ่านการทดสอบ IIHS ของสหรัฐฯ และเพิ่มความปลอดภัยในการชน

การส่งออกที่เป็นมาตรฐานและการจัดวางระบบในพื้นที่ของบริษัทรถยนต์จีน ยังช่วยส่งเสริมการพัฒนาในห่วงโซ่อุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้าในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อีกด้วย

โรงงานของ BYD ในไทยได้ดึงดูดซัพพลายเออร์ชิ้นส่วน 12 รายในท้องถิ่นเข้ามา มีทั้งวัสดุแบตเตอรี่ ชิ้นส่วนมอเตอร์ และอื่น ๆ Wuling ร่วมมือกับบริษัทในอินโดนีเซียเพื่อสร้างโรงงานประกอบแบตเตอรี่ Pack ซึ่งช่วยเติมเต็มช่องว่างในกระบวนการประกอบแบตเตอรี่ของอินโดนีเซีย

สำหรับบริษัทเหล่านี้ นโยบายใหม่ไม่ใช่ข้อจำกัดแต่เป็นการปกป้อง พวกเขาจะอาศัยสภาพแวดล้อมทางการตลาดที่ได้มาตรฐานเพื่อเสริมสร้างความแข็งแกร่งให้กับแบรนด์และเพิ่มความสามารถในการกำหนดราคาผลิตภัณฑ์

ในอดีต การส่งออกรถยนต์ไฟฟ้าของจีนใช้สงครามราคาเพื่อแย่งชิงตลาด แต่ตอนนี้นโยบายใหม่จะผลักดันให้บริษัทต่าง ๆ หันไปแข่งขันในด้านเทคโนโลยีและการบริการ เร่งการขยายตัวของอุตสาหกรรมในระดับโลก